پرخاشگری در حقیقت واکنشی همراه با خشونت و آسیب رساندن به دیگران می باشد که در طی انجام آن ، شخص پرخاشگر سعی در بیان وجود مشکلی چه در ذهن خود و یا چه در محیط اطراف می کند.پرخاشگری در بین کودکان و نوجوانان یکی از شایعترین پدیده ها می باشد و پدران و مادران این دست فرزندان ، همواره دغدغه چگونگی رفتار با کودک پرخاشگر را دارند .پرخاشگری زمانی بوجود می آید که کودکان نمی توانند احساسات خود را بویسیله کلام با دیگران به اشتراک بگذارند و سعی می کنند هیجانات درونی خود را با پرخاشگری خود نمایش دهند .
دلایل پرخاشگری در کودکان :
پرخاشگری کودکان می تواند عواملی بیرونی یا درونی داشته باشد و به مرور زمان این عوامل می تواند احساس عصبانیت و پرخاشگری را در کودک تقویت نمایند .
عوامل درونی پرخاشگری کودکان :
- استرس
- عدم موفقیت در انجام کارها
- ناتوانی در برقراری ارتباط با اطرافیان
- احساس گناه کودک و مقصر کردن خود در تمامی اتفاقات
عوامل بیرونی پرخاشگری کودکان:
- تاثیر محیط زندگی در کودک و برخورد با جامعه خشمگین
- ساختار نادرست روابط خانوادگی
- مدرسه و قرار گرفتن در محیط های ناشناخته
- الگو گرفتن از ازاطرافیان بویژه پدران و مادران کودک
رفتار پرخاشگرانه در کودکان همواره به دو دلیل مشخص شکل می گیرد :
پرخاشگری ابزاری و پرخاشگری آسیب رسان .
پرخشاگری ابرازی : در این نوع پرخاشگری کودک تنها سعی می کند تا با نمایش پرخاشگرانه ، خود را به اهداف و مقاصد مورد نظر خود نزدیک تر کند .
رفتار هایی مثل فریاد کشیدن ، پرتاب کردن اسباب بازی ها ، برخورد های فیزیکی با والدین و تحت فشار قرار دادن آنها با ابزاری مثل غذا نخوردن و …. جلوه های از بیان نمایش ابزاری پرخاشگری می باشد .
پرخاشگری آسیب رسان : کودک به مرور زمان و در مواجهه با جامعه خشمگین و برخورد های نامناسب والدین ، پتانسیل بالایی برای رفتار های پرخشگرانه خود پیدا می کند و با توجه به شرایط کنونی و زندگی آپارتمانی ، محیط خانه و خانواده تنها جایی می باشد که کودکان در آن می توانند پرخاشگری خود را به نمایش بگذارد و در طی این پرخاشگری ، تنها سعی دارند تا این پتانسیل خود را تخلیه کنند و با اینگونه رفتار ها خشم و عصبانیت درونی خود را فروکش کنند .
چگونه با کودک پرخاشگر رفتار کنیم :
۱-علت پرخاشگری را جویا شویم:
ابتدایی ترین و ساده ترین رفتاری که می بایست در قبال کودک پرخاشگر داشته باشیم آن است که علت پرخاشگری را در او و محیط اطراف او جویا شویم و سعی کنیم تا با برطرف کردن آن علت از پرخاشگری کودک جلوگیری کنیم .
۲-رفتار والدین کودک را تحت تاثیر قرار می دهد :
گاهی اوقات پدران و مادران با رفتاری که در مقابل دیدگان فرزند خود دارند باعث می شوند تا ریشه های پرخاشگری و عصبانیت در کودک تقویت شود . یک جمله معروف در رواشناسی هست که می گوید : ” اگر کودک شما میل به خشونت دارد ؛ خشونت را در خود جستجو کنید “ .پدران و مادران اگر در واکنش به اشتباهی از طرف مقابل برخورد کردند ، سعی کنند تا از صبر خود کمک بگیرند و در جایگاهی مناسب در قبال طرف مقابل واکنشی داشته باشند .
۳- کودک را از لطف توجه خود بی بهره نکنیم :
پایه و ریشه بسیاری از پرخاشگری ها در بین کودکان ، عدم توجه به آنها می باشد .گاهی پدر و مادر آنقدر درگیر زندگی کاری و اجتماعی خود می شوند که فراموش می کنند ، فرزند آنها نیاز مبرمی به دیده شدن و مورد توجه قرار گرفته شدن ، دارد .
۴- از الگو های زندگی پرخاشگرانه دوری کنید :
همانطور که گفته شد کودک به شدت تحت تاثیر محیط می باشد و سعی می کند تا با الگو گرفتن از اطرافیان ، رشد و بلوغ خود را نشان دهد . الگوهای زندگی پرخاشگرانه از بلند صحبت کردن با یکدیگر شروع می شود و تا درگیری فیزیکی و آسیب رساندن به یکدیگر پیش می رود .پس از این رو از الگو های زندگی پرخاشگرانه دوری کنید .
۵-سعی کنید حواس کودک را درحین پرخاشگری پرت کنید :
هنگامی که متوجه شدید تا کودک شما قصد دارد رفتاری پرخاشگرانه از خود بروز بدهد سعی کنید با اسباب بازی ها و وسایل مورد علاقه وی ، حواس او را پرت کنید این حواس پرتی باعث می شود تا او تا حد زیادی فراموش کنند که از چه چیز عصبانی بوده و این کار شما باعث می شود تا ریشه های خشم و پرخاشگری در وی تقویت نشود که مستلزم انجام این رفتار ، داشتن توجه قابل قبولی به فرزند خود می باشد .
پرخاشگری و آینده کودک :
الگو هایی که درباره چگونگی رفتار با کودک پرخاشگر ارائه شد تا حدودی می توانند درمان موقتی برای پرخاشگری کودک باشد اما والدین با علم بر اینکه پرخاشگری و ناتوانی در کنترل خشم و عصبانیت ، تا چه حد می تواند آینده وی را تحت تاثیر قرار دهد و این پرخاشگری می تواند در شخصیت کودک آنها ریشه کند ، باید با پزشک و روانشناس کودک متخصص مشورت کنند و از آنها بخواهند تا راه حلی منحصر به فرد در رفتار با کودک پرخاشگر ، برای آنها ارائه کند .